Produkcja materiałów drukarskich odbywa się na kilku etapach. Pierwszym z nich jest tzw. prepress, który obejmuje projektowanie, składanie tekstu oraz obróbkę zdjęć i grafik. Drugim jest samo drukowanie określane jako press. Odbywa się ono zazwyczaj za pomocą specjalistycznych maszyn oferujących najczęściej druk offsetowy lub cyfrowy. Trzeci etap z kolei to postpress, czyli wszelkiego rodzaju czynności odpowiadające za ostateczny efekt druku. Wśród nich wyróżnia się: krojenie, złamywanie, bigowanie, szycie, prasowanie, klejenie, lakierowanie, laminowanie, stamping i gumowanie. W dalszej części tekstu przyjrzymy się procesowi złamywania, nazywanego również falcowaniem lub składaniem.
Na czym polega falcowanie?
Falcowanie to proces introligatorski w większości niezbędny przy produkcji różnych materiałów drukarskich, od broszur i ulotek po książki i albumy. Polega na łamaniu i składaniu papieru ręcznie lub za pomocą specjalnych maszyn. Składanie w tradycyjny sposób przeprowadzano przy użyciu kostki introligatorskiej, która uznawana jest za jedno z najstarszych narzędzi wykorzystywanych do produkcji druku. Dzisiaj sposób ręczny nie cieszy się zbyt dużą popularnością. Mianowicie wydruk na masową skalę przyspiesza i ułatwia korzystanie z profesjonalnych urządzeń nazywanych falcerkami.
Wydruki trafiające do falcerki są zazwyczaj dużych rozmiarów, niezależnie od tego, czy drukowanym materiałem będą książki, czy małe ulotki. Aby zyskały one odpowiedni efekt, muszą być odpowiednio przecięte i pozaginane. W wyniku tego procesu powstaje zgięcie (falc), które dzieli daną część materiału na równe części. W przypadku druku książek podział przeprowadzony jest przy pomocy linii krzyżowych, a sam falc jest odcinany lub chowany w grzbiecie lektury. Podział równoległy natomiast często stosowany jest przy produkowaniu ulotek. Równoległy falc oznacza jedną linię, natomiast krzyżowy oznacza podział treści w różnych obszarach i kierunkach.
Jakie są rodzaje falcowania?
W pracy introligatorskiej wykorzystuje się wiele rodzajów falcowania. Poza podziałem równoległym i krzyżowym znaleźć można jeszcze bardziej szczegółowe klasyfikacje. Materiał składany na dwa to popularny folder, czyli zwykła kartka złożona na pół. Ulotki składane na trzy z kolei oferują całą masę różnorodnych formatów informujących o ilości skrzydełek i ich formacie oraz orientacji. Tym samym falcowanie dzieli się jeszcze dodatkowo na następujące typy:
- Harmonijkowe w „Z” (wówczas wszystkie podzielone części mają tę samą szerokość),
- Obwolutowe w „ołtarzyk” (w tym przypadku boczne skrzydła są krótsze niż środkowe),
- Obejmujące w „roladkę” (to np. ulotki w kształcie litery C, w których zewnętrzne, prawe skrzydełko wchodzi do środka, a lewe zewnętrzne je obejmuje).
